ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ PUNJABI CULTURE
ਅਸੀ ਆਪਣੇ ਪੰਜਾਬੀ ਹੋਣ ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹਾ ਪਰ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਇਹ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮਾਣ ਕਿਸ ਸਦਕਾਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ? ਉਹ ਕਿਹੜੀ ਬਹੁਮੁੱਲੀ ਸੋਗਾਤ ਹੈ ਜਿਸ ਸਦਕਾਂ ਸਾਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੇ ਨਜ਼ਰਈਏ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ ਤੇ ਸਤਿਕਾਰਿਆ ਜਾਦਾ ਹੈ ? ਉਹ ਸੋਗਾਤ ਹੈ ਸਾਡਾ ਬਹੁਮੁੱਲਾ ਕੀਮਤੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਜਿਸ ਸਦਕਾਂ ਸਾਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਇਕ ਵੱਖਰੀ ਪਛਾਣ ਮਿਲੀ । ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਵੱਖਰੀ ਪਹਿਚਾਣ ਸਦਕਾਂ ਸਤਿਕਾਰਿਆ ਜਾਦਾਂ ਹੈ ।ਇਹ ਸਾਡਾਂ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੀ ਪਹਿਚਾਣ ਦਾ ਮਾਲਕ ਬਣਾਇਆ ਹੈ ।
ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਲੋਕ ਸਮੂਹ ਦੁਆਰਾ ਸਿਰਜੀ ਵਿਸੇਸ਼ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਨੂੰ ਕਹਿਦੇ ਹਨ । ਪਸ਼ੂ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਕੇ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੀਆ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਕਤੀਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਤੇ ਵਿਉਤਣ ਲਈ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ।
ਮਨ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਵਿਚ ਇਕਸੁਰਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦਿਆ ਬੁਨਿਆਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਸਮੂਹਿਕ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਿਤ ਕਰਨਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਸੱਚੀ ਅਤੇ ਸੁੱਚੀ ਵਡੇਰੀ ਅਤੇ ਸੂਝ ਭਰੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸਿਰਜਣ ਲਈ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵੱਲੋ ਉਸਾਰਿਆ ਗਿਆ ਇਕ ਸ਼ਾਝਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੈ ਇਸੇ ਲੋੜ ਖਾਤਰ ਘਰ, ਪਰਿਵਾਰ ,ਭਾਈਚਾਰਾ, ਰਿਸ਼ਤਾਂ ਨਾਤਾ ਪ੍ਰਬੰਧ , ਵਿਆਹ ਪ੍ਰਬੰਧ , ਰੀਤ ਰਿਵਾਜ , ਵਿਸਵਾਸ , ਕੀਮਤਾ , ਪ੍ਰਤੀਮਾਨ ,ਕਲਾਵਾ , ਪਹਿਰਾਵਾ,ਹਾਰ ਸ਼ਿੰਗਾਰ , ਲੋਕ ਧਾਰਾ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀਆ ਹੋਰ ਵੰਨਗੀਆ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ ਹੁੰਦੀ ਆਈ ਹੈ ।
ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਜਿਸ ਭਗੋਲਿਕ ਖਿੱਤੇ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਹੈ , ਦੀ ਹੱਦਬੰਦੀ ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਲਦੀ ਆਈ ਹੈ ਆਪਣੀ ਭਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇ ਤੋ ਵਿਦੇਸੀ ਹਮਲਾਵਾਰਾ ਦਾ ਪ੍ਰਵੇਸ ਦੁਆਰ ਬਣਿਆ ਰਹਿਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਵਿਚ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਨਸਲਾ , ਜਾਤਾ ਤੇ ਧਰਮਾ ਦਾ ਪਰਸਪਰ ਸਹਿਚਾਰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ।
ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਦਿ੍ਸ਼ਟੀ ਤੋ ਇਸ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ੧੦ ਹਜਾਰ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣ ਮਿਲਦੇ ਹਨ । ੩੦੦੦ ਤੋ ੧੫੦੦ ਪੂ.ਈ ਵਿਚ ਆਏ ਆਰੀਆ ਲੋਕਾ ਨੇ ਇੱਥੇ ਆਰੀਆ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ । ੭੧੨ ਈ. ਵਿਚ ਮੁਹੰਮਦ ਬਿਨ ਕਾਸਮ ਦੇ ਹਮਲੇ ਮਗਰੋ ਇਥੋ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਉਪਰ ਮੁਸਲਮਾਨੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ । ਪਿਛੋ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨਾ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨਾਲ ਇਥੋ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਨਵੇ ਯੁਗ ਦਾ ਅਰੰਭ ਹੋਇਆ । ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਕੇਦਰੀ ਮਹੱਤਤਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਦਿਆ ਕਿਰਤ ਕਰਨ , ਨਾਮ ਜਪਣ ਤੇ ਵੰਡ ਛਕਣ ਦੇ ਸਰਬ ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਸੰਕਲਪ ਨੂੰ ਪੇਸ ਕਰਦਿਆ ਲੋਕਾ ਵਿਚਲੇ ਭੇਦ ਭਾਵ ਮਿਟਾ ਕੇ ਸਰਬੱਤ ਦੇ ਭਲੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ । ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਸਿਰਜਨਾ ਕਰ ਕੇ ਇਸ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਨਵੀ ਪੁੱਠ ਦਿੱਤੀ ਇਸ ਪਿਛੋ ਅੰਗਰੇਜੀ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਹੋਣ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਉੱਪਰ ਦੂਰ ਰਸੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਏ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ ਅੰਗਰੇਜੀ ਭਾਸਾ ਰਾਹੀ ਸੰਸਾਰ ,ਸਾਹਿਤ ,ਦਰਸਨ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਏ
ਪੰਜਾਬੀਆ ਦੀ ਵੱਖਰੀ ਤਾਸੀਰ , ਚਰਿੱਤਰ , ਮਨੋਰਥਾ ਅਤੇ ਆਦਰਸ਼ਾ ਵਿੱਚੋ ਉਨਾ ਦੇ ਚਰਿਤਰ ਦੇ ਕੁੰਝ ਪਛਾਣ ਚਿੰਨ ਉੱਭਰਦੇ ਹਨ । ਸਖਤ ਮਿਹਨਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤ ਉੱਤੇ ਹੱਕ ਜਤਾਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਉਨਾ ਦਾ ਖਾਸਾ ਹੈ । ਜੰਗਾ ਯੁੱਧਾ ਨਾਲ ਉਜੜਨਾ ਤੇ ਮੁੜ ਵਸਣ ਦੀ ਅਨੋਖੀ ਜੀਵਨ ਤਾਗ ਵੀ ਉਨਾ ਵਿਚ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ । ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹਾਲਾਤਾ ਅਨੁਸਾਰ ਸੰਘਰਸ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਪਹਿਲ ਕਦਮੀ ਵਿੱਚ ਵਿਸਵਾਸ ਰੱਖਦੇ ਹਨ । ਉਹ ਜਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਜਨੂੰਨ ਵਾਂਗ ਜਿਉੂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸੁਭਾ ਭੜਕੀਲੇ ਹਨ । ਉਹ ਉਚੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਲੋੜ ਤੋ ਵਧੇਰੇ ਤੀਘੜਨ ਵਾਲੇ ਹਨ । ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਉਨਾ ਦੇ ਨਾਇਕ ਵੀ ਯੋਧੇ , ਤੇ ਆਸ਼ਕ ਹਨ ਜੋ ਸਿਰੇ ਦੀ ਸਿੱਦਤ ਤੇ ਜਨੂੰਨ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪੈਡੇ ਉੱਤੇ ਤੁਰਦੇ ਹਨ ।
ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੀ ਇਕ ਸਦੀ ਤੋ ਬਹੁਤ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਪਰਿਵਰਤਨ ਆਏ ਹਨ ਆਰਥਿਕ ਰਾਜਸ਼ੀ ਜਾ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਤਬਦੀਲੀਆ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਅਸਿੱਧੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆ ਹਨ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾ ਕੇਵਲ ਸਾਡੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਢੰਗਾ ਅਤੇ ਸਾਡੀਆ ਲੋੜਾ ਨੂੰ ਹੀ , ਸਗੋ ਸਾਡੇ ਮਨੋਰਥਾ ਅਤੇ ਮਨੋ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਵੀ ਲਗਾਤਾਰ ਬਦਲਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ( Jatinder Singh Khangura)
Punjab is a state in northern India.
Pride (izzat) is very important in Punjabi culture. Family pride and its feared opposite, shame, play a great part in social behaviour.
Sikhs wear turban which is famous in all over the world. The size of the turban depends on the person looks. The kurta, a long straight-cut, with pajamas, the loose baggy salwar makes up the traditional dress for Punjabis. In winter Punjabis wear Sweater, made by their loving mothers. The traditional Punjabi shoes called Punjabi juttis retain their popularity with both rural and turban men. Patiala and Muktsar are famous for Punjabi juttis.Punjabi women wears salwar with kameez. Kameez is long straight-cut (like Kurtas) and above all with Duppatta. This dress is now famous among all the women's nowdays. In winters they wear sweaters and shawls made by themselves. Punjabi women's are also famous for their handicraft work.Children learn these names from an early age and acquire the behaviour proper to the relationship. 'Ji' is often added when more respect is being conveyed,for example, 'taiji'.
An aunt might be called:
masi if she is mother's sister
mammi if she is mother's brother's wife
bua if she is father's sister
chachi if she is father's younger brother's wife
tai if she is father's elder brother's wife
Pride (izzat) is very important in Punjabi culture. Family pride and its feared opposite, shame, play a great part in social behaviour.
Sikhs wear turban which is famous in all over the world. The size of the turban depends on the person looks. The kurta, a long straight-cut, with pajamas, the loose baggy salwar makes up the traditional dress for Punjabis. In winter Punjabis wear Sweater, made by their loving mothers. The traditional Punjabi shoes called Punjabi juttis retain their popularity with both rural and turban men. Patiala and Muktsar are famous for Punjabi juttis.Punjabi women wears salwar with kameez. Kameez is long straight-cut (like Kurtas) and above all with Duppatta. This dress is now famous among all the women's nowdays. In winters they wear sweaters and shawls made by themselves. Punjabi women's are also famous for their handicraft work.Children learn these names from an early age and acquire the behaviour proper to the relationship. 'Ji' is often added when more respect is being conveyed,for example, 'taiji'.
An aunt might be called:
masi if she is mother's sister
mammi if she is mother's brother's wife
bua if she is father's sister
chachi if she is father's younger brother's wife
tai if she is father's elder brother's wife
Punjab is a state in northern India.
Pride (izzat) is very important in Punjabi culture. Family pride and its feared opposite, shame, play a great part in social behaviour.
Sikhs wear turban which is famous in all over the world. The size of the turban depends on the person looks. The kurta, a long straight-cut, with pajamas, the loose baggy salwar makes up the traditional dress for Punjabis. In winter Punjabis wear Sweater, made by their loving mothers. The traditional Punjabi shoes called Punjabi juttis retain their popularity with both rural and turban men. Patiala and Muktsar are famous for Punjabi juttis.Punjabi women wears salwar with kameez. Kameez is long straight-cut (like Kurtas) and above all with Duppatta. This dress is now famous among all the women's nowdays. In winters they wear sweaters and shawls made by themselves. Punjabi women's are also famous for their handicraft work.Children learn these names from an early age and acquire the behaviour proper to the relationship. 'Ji' is often added when more respect is being conveyed,for example, 'taiji'.
An aunt might be called:
masi if she is mother's sister
mammi if she is mother's brother's wife
bua if she is father's sister
chachi if she is father's younger brother's wife
tai if she is father's elder brother's wife
Pride (izzat) is very important in Punjabi culture. Family pride and its feared opposite, shame, play a great part in social behaviour.
Sikhs wear turban which is famous in all over the world. The size of the turban depends on the person looks. The kurta, a long straight-cut, with pajamas, the loose baggy salwar makes up the traditional dress for Punjabis. In winter Punjabis wear Sweater, made by their loving mothers. The traditional Punjabi shoes called Punjabi juttis retain their popularity with both rural and turban men. Patiala and Muktsar are famous for Punjabi juttis.Punjabi women wears salwar with kameez. Kameez is long straight-cut (like Kurtas) and above all with Duppatta. This dress is now famous among all the women's nowdays. In winters they wear sweaters and shawls made by themselves. Punjabi women's are also famous for their handicraft work.Children learn these names from an early age and acquire the behaviour proper to the relationship. 'Ji' is often added when more respect is being conveyed,for example, 'taiji'.
An aunt might be called:
masi if she is mother's sister
mammi if she is mother's brother's wife
bua if she is father's sister
chachi if she is father's younger brother's wife
tai if she is father's elder brother's wife
This comment has been removed by the author.
ReplyDelete